by Жавхлан » Tue May 22, 2007 3:42 pm
CYMO
Судлаачдын vзэж байгаагаар, МЭ-ний 230 оны орчим энэ спорт vvссэн байна. Гэхдээ тэр vед бие хамгаалах, цэрэг дайны бэлтгэл хийхэд л зориулагдаж байв. Яваандаа бэлтгэл сургууль тєдий байсан сvмо бие даасан спорт болж хєгжжээ. Сvмо бєхийн дvрэм тун энгийн, єрсєлдєгчєє дэвжээнээс гаргасан эсвэл гарыг нь дэвжээнд хvргэсэн бол тухайн бєх ялна. Бєхчvvдийн ємсгєлийг мавэши хэмээн нэрлэдэг. Хэрвээ барилдааны явцад маваши тайлагдвэл тухайн бєхийг шууд унасанд тооцдог аж.
Сvмо бєх болохыг хvссэн залуус 173 см-ээс дээш єндєртэй, 75 кг-аас илvv жинтэй, 15-23 настай байх шаардлагатай гэнэ. Учир нь энэ спортод бидний нэрлэдгээр "махан бємбєгvvд" л амжилт гаргах магадлал єндєр байдаг. Тэр нь ч батлагдсан. Зєвхєн бяртай, хvчтэй гэсэн шалгуураас гадна тэдэнд боловсролтой байх шаардлага тавьдаг. Ямар ч бєх дор хаяж есдvгээр ангийн мэдлэгтэй байх хэрэгтэй гэнэ.
Мэргэжлийн сvмод 54 дэвжээ бий. Дэвжээний эзэд зодог тайлсан, нэлээд нэр хvндтэй бєх байдаг. Тэдний vг хууль л гэсэн vг. Энд нэг бичигдээгvй хууль байдаг нь дэвжээний эзэд єєрийнх нь охинтой гэрлэсэн бєхчvvдэд дэвжээгээ євлvvлэн vлдээдэг гэнэ. Одоогийн байдлаар ёкозуна Асашёорюvгийн "Такасаго", саяхан зодог тайлсан их аварга Мусашимаругийн "Мусашигава" дэвжээг хамгийн хvчирхэгт тооцдог байна. Жил бvрийн сондгой тоотой саруудад болдог уламжлалт тэмцээнийг башё хэмээн нэрлэнэ. Башё 15 хоног vргэлжлэх бєгєєд cap бvрийнх нь єєр єєр нэртэй, Тухайлбал, нэгдvгээр сарынхыг Хацv, гуравдугаар сарынхыг Харv гэх мэтээр нэрлэдэг. Нэг, тав, есдvгээр сарын барилдаанууд Токиод, гуравдугаар cap Осакад, долдугаар сард Нагояад, арваннэгдvгээр сард Фукуокод барилдаанууд зохиогддог.
Макvvчи, жvрёо зиндааны бєхчvvд 15 барилдаан хийх бол доод зиндааныхан долоон удаа барилддаг аж. Ингэхдээ бvх єрсєлдєгч нартайгаа тулалдах боломжгvй тул хоорондоо ойролцоо даваатай яваа бєхчvvд оноолтоор барилддаг. Нэг дэвжээний хоёр бєх аваргын тєлєє єрсєлдєж, сvvлийн єдєр адил даваатай гарсан vед ч хоорондоо барилдахгvй байх алтан дvрэмтэй. Сvмо нь зєвхєн спорт тєдийгvй Японы ард тvмний аж амьдрал, зан заншлын нэгээхэн хэсэг тул нарийн дэг жаягтай. Тухайлбал, барилдааны дэвжээ болох дохё дээр эмэгтэй хvн гарч болохгvй, тvvнийг тусгай зориулалтын шавраар хийдэг бєгєєд тvvн дээр зєвхєн давс цацдаг нь элдэв муу зvйлээс бєхийн ариун дэвжээг хамгаалж буй хэрэг гэнэ. Тэмцээн эхлэхийн ємнє зvvн дэвжээний бєхчvvд, дараа нь баруун дэвжээний бєхчvvд гарч ирж ёслол хийгээд ордог. Vvний дараагаар их аварга хоёр туслахын хамт ёкозунагийн ёслолоо хийнэ. Шагналын дээд хэлбэр нь эзэн хааны гэр бvлээс макvvчи зиндаанд тvрvvлсэн бєхчvvдэд олгодог шилжин явах цом юм. Манай улсын Ерєнхий сайд ч башёд тэргvvлсэн бєхийг єєрийн нэрэмжит цомоор шагнадаг.
olloo.mn
★★MIA SAN MIA★★