Түүхэн тэгш ой олноор давхацсан 2011 оны ТҮҮХЭН НААДАМ...

[Идэрээ]

5 жилийн өмнө л сумын заан болж байсан гэнэ үү. 6 жилийн дотор бараг жил болгон цол авч байсан аймар юмаа...

[zak]

Энэ цэцүүд гэж хэдэн архичин өвгөнийг болиулмаар юм аа..гэхдээ шударга үнэнээр аварга болсон МӨНХБАТ-аар бахархаж байна.

[adidavka]

Наадам сайxан боллоо, бөxийн даваа болгон нь сэтгэлд xүрсэн, сэтгэл xөдөлгөсөн барилдаануудаар дүүрэн байлаа. Наадам сайxан, бөx сайxан гээд гэртээ 100гр вискиг ганцаараа татчиxлаа. Нутаг маань ч гэсэн нэг гарьдтай болж аав, өвөө бас би бөөн баяр болж сууна. Бат-Эрдэнэнийг залуу бөx байxад нь л сайн бөx болно гэж наадам, барилдаан бүрд дандаа xардаг байлаа. Миний ч санаснаар боллоо, одоо даxиад цолонд xүрнээ

[Norman_Whiteside]

баяр хүргэе үнэхээр гайхалтай байлаа мундаг залуу юмаа 27 хон настай аварга болло. Увс нутаг 2 дараалан түрүүгээ авлааа

[Yes Man]

Увсынхан түүхт ойгоор мундаг юмаа..... Баянаа аварга 50, 60 жилүүдэд түрүүлсэн..... 70 жилээр Балжаа аварга, 80 жилээр Увсын хүргэн түрүүлээд 90 жилээр увсынхан аваргатай болж Мөнхбат нэртэй аварга төрлөө.....

Дээр нь жинхэнэ Монгол эр Гунаажавын Эрхэмбаяр олон жил мөрөөсч ирсэн харцага, заан цолыг шууд алгасч арслан цолтой боллоо..... Жинхэнэ бөхийн жудагтай хоёр эр түрүү үзүүр булааж цолны эзэн болдог гэдгийг Санжаа энэ тэр гэсэн бөхчүүдэд харууллаа гэж бодож байна.....

Бас онгироо Баяржавхлан заан гарьд боллоо..... Хамгийн их шуугиулсан Жанцангын Бат-Эрдэнэ начин харцага, заан алгасч шууд гарьд боллоо...... Бат-Эрдэнэ 1990 ээд оны үеийн бөхчүүдийн жинтэй одоо бол жижигт орох мөртлөө үнэхээр сайхан барилдлаа......

За Санжаадамба таалагдсангүй ээ...... Заан боллоо ирээдүй сайхан боллоо... Цаашдаа цолондоо эзэн болох ч яахав, хүн шиг бөх шиг болоосой доо....... Үнэхээр заваарсан..... Тийм л их чаддаг юм бол барьц сонголгүй хаяж сураасай......

Баасандорж харцага заан боллоо..... Баасандорж заргач гар, сонин барилдаантай байж болно..... Гэхдээ бөхийн замд хожуу орсон гэхэд үнэхээр сайн бөх..... Өнгөрсөн жил дүүгээ явуулсан...... Энэ жил өөрөө яваад итгэл алдсангүй заан боллоо..... Өсөхөө заан насаар залуу тул яахав гэж бодсон байх..... Гэхдээ их ч юм алдлаа даа..... Даваабаатар ч гэсэн..... Эхнээсээ буруу ам аваад тэгээд л унасан..... Зөв амаа авцгаагаад зөв барилдсан бол өдийд Бат-Эрдэнэ начингын оронд ч зогсож мэдэхээр байлаа шдээ.....

Манай аймгаас Цацавшир харцага боллоо...... Үнэхээр сайхан байна...... Цацаа залуу хүн...... Тийм сайхан бие хаа энэ тэрээ ашиглаад том цолонд хүрэх хэрэгтэй.... Бие хаа, бяр хүчээр хэнээс ч дутахгүй юм байна..... Одоо шийдвэрлэх үед шийдвэртэй сайхан барилдаж сурах л хэрэгтэй байна...... Мөнхбат аваргаас сурах юм их байгаа шүү.......

Эцэст нь маргаан ихтэй болсон ч гэлээ Монгол наадам үнэхээр сайхан боллоо....... Санжаа түрүүлсэн бол үнэхээр онцгүй болох байв... Түрүүлэх ёстой хүн нь түрүүлэв үү? гэдгийг цаашдын цаг хугацаа харуулах бизээ..... Ямартай ч үнэхээр сайхан наадам боллоо.........

[J@x]

Наадам сайxан боллоо, бөxийн даваа болгон нь сэтгэлд xүрсэн, сэтгэл xөдөлгөсөн барилдаануудаар дүүрэн байлаа. Наадам сайxан, бөx сайxан гээд гэртээ 100гр вискиг ганцаараа татчиxлаа. Нутаг маань ч гэсэн нэг гарьдтай болж аав, өвөө бас би бөөн баяр болж сууна. Бат-Эрдэнэнийг залуу бөx байxад нь л сайн бөx болно гэж наадам, барилдаан бүрд дандаа xардаг байлаа. Миний ч санаснаар боллоо, одоо даxиад цолонд xүрнээ

Би ч бас БАт-Эрдэнийг их хардаг байлаа. хос гарьдтай боллоо доо

[Norman_Whiteside]

Монгол Улсын харцага Сүхбаатарын Мөнхбат
Увс аймгийг бөхийн гал голомт сайтай нутаг гэдэг.Аргагүй л улсын цолтой бөхийн тоогоор улсдаа тэргүүлж байгаа юмдаа. Энэ жилийн баяр наадмаар гэхэд Увсынхан дэндүү сайхан наадсан.Заан Б.Ганбат улсын цолонд хүрснээсээ хойш 19 жилийн дараа улсын баяр наадамд түрүүлж арслан цол авсан бол хоёр бөх, улсын харцага цол хүртсэн билээ. Тэр хоёрын нэг Баруунтуруун сумын уугуул С.Мөнхбат.Түүний бөхийн замнал тун залуухан. Одоогоос дөрөв таван жилийн өмнөөс бөхийн өргөөнд болсон барилдаанд жаахан бор залуу аймгийн заан цолтой гарах болсныг санаж байна. Тэр цагаас уран барилдаанаараа бөх сонирхогчдын анхаарлыг зүй ёсоор татах болсон. Олон ч удаа улсын том цолтнуудыг өвдөг шороодуулсандаа.Улсын баяр наадамд 2 дахь жилдээ зодоглохдоо начин цол хүртэж улсын цолтны эгнээнд жагссан бол энэ жилийн наадмаар одтой сайхан барилдаж харцага цолтой болсон юм.Энэ тухай өөрөө ярихдаа-Урьд нь начин цолтой болсон болохоор 2-ын давааны оноолт гайгүй хүн таарсан.

Харин 3-ын даваанд аймгийн арслангуудаас нэгийг амлахаас өөр арга байгаагүй.Тэгээд аймгийн хурц арслан Э.Одгэрэлийг амлаж давсан. Дөрвийн давааны оноолтод нàчин Ж.Оргилтой таарсан. Тавд Г.Эрхэмбаяр начинд амлуулчхаад жаахан бэргэж байлаа.Улсад хоёр шөвгөрчихсөн, цолоо ахиулахаар үнэлэгддэг бөх шү¿ дээ. Бид 2 нэлээн удаан барилдсан барьц шодолцохоос өмнө шийдэж давхар шуудагнаас хутгаж, тэнцвэр алдахаар нь түрж хөөгөөд давсан. Ингээд цолоо баталсандаа баярласан. Зургаагийн даваанд аралтай, бяртай заан М.Баяржавхлантай таараад барилдаж байхдаа өмнөх даваанд улсын начины болзол хангасан А.Бямбажав маань Д.Ганхуяг арсланг даваад дэвж байхыг хараад зориг орж зааныг дайрч сугадаад урдуураа хөнтөрч өвдөг шороодуулсан. Хэрэв тийм том хүнд барьцаар баглуулчихвал хэцүү байсан байх. Долоогийн даваанд цолоо ахиулсандаа их баярлаад сэтгэл ханачихсандаа ч юм уу мэдэхгүй Д.Рагчаа заантай муухан барилдаж унасандаа гэж хэлсэн юм. Харцага С.Мөнхбатын аав нь сумын заан цолтой хүн болохоор тэр сургуульд байхаасаа л бөх болохсон гэж боддог байжээ. Дороо гурван эрэгтэй дүүтэй тэдэнтэйгээ өдөржин ноцолдож өнжинө.Харин бөхөөр тууштай хичээллэсэн үе нь 2004 он юм билээ.

Гэр орныхон нь түүнийг Техникийн их сургуульд оруулсан ч бөх болох хүсэл нь дийлж сургуулиа орхисон гэдэг. Энэ тухайгаа "Би хэрвээ ТИС-дээ сурсан бол зүгээр л бөх сонирхдог инженер л болох байсан байхдаа" гэдэг. Одоо харцагûг амладаг бөх ховор болж. Хэнтэй ч бэргэхгүй барилдах, уран сайхан барилддагаараа бас л содон унаа холтой бөхийн нэг ээ. Түүнийг улсын зааны энтэй бөх гэж бөх сонирхогчид хэлдэг. Энэ нь түүнд билэгтэй ерөөл болон сонсогддог бизээ. С.Мөнхбатын хүүхэд залуу ахуйн мөрөөдөл тун сонирхолтой юм билээ.

Хүүхэд байхад тун жижиг юм мөрөөднө шүүдээ. Сумын заан цолтой бөх хараад энэ хүн шиг бөх болохсон гэж. Харин өөрөө сумын заан болсныхоо дараа аймгийн цол авахыг хүсэх болсон. Аймгийн заан болоод одоо улсын цол авбал хүсэл минь биелэнэ дээ гэж бодох юм билээ. Улсын цол аваад зүгээр нэг цолтон биш, ард олондоо үзэгч түмэндээ хайрлагдсан, барилдааныг нь харах юмсан гэж хүсэмжилдэг тийм хайртай бөх нь болохсон гэж хүсдэг гэж ярьжээ.
Эх сурвалж:Зууны мэдээ

[Saiza]

балай наадмаас саяхан л ирлээ.. Санжаа муу алмасаас болж хамаг настри уначихлаа.. дараа нь аварга ч ёстой гоё харцагадаад давсан даа..
бас тэр Пүрэвжав харцага уг нь давсандаа. нөгөө бөх нь яах аргагүй тохой нь хүрчээд бхад л дахиад барилдчих юм бил ээ.. өөр ч яагаад байлаа даа... нуль маргаан...
Мөнхбаатар арслан яах аргагүй л доор нь унах шиг болсын...

Увс Баруунтүрүүн 2 дараалаад түрүүлчих юм аа.. Мөнхбат аварга гэхэр арай л дээр сонсогдоод бгам...

[Steve]

Бат эрдэнэ уг нь Өсөхөөг гое хаясан шүү

[SuperZolo]

Дүрэм алдаатай байнаа зарим н бүр ашиглаад дадаж байгаа харагдана

[ТӨӨГӨӨ]

пааах бүгд сайхан надам боллоо этэр! Яахав бэлэгшээж бгаа бол болох л юм лд. Энэний өмнөхөн цолоо даахгүй цолондоо ханасан ээр гээд баахан бөх яриад бсан байхаа. Яг л тэр л болсон байх, Хувьдаа бол Ганбат арсланг түрүүлээсэй гэж бодож бсийн. Эрхэмбаяр бас ёнсоо бнаа. Арслан болчих гэж гэгэгэ4

[21Grams]

Сайхан залуучуудын наадам боллоо. Ирэх жил бол дахиад энэ хэдийн л наадам болно. Баяртай байна. Нутгынхаа Эрхэмбаярыг арслан болохыг хараад аргагүй баярлалаа. Гэвч Баяржавхланг эхлээд баараггүй давчихаад дахидаг хэнэггүй эр юм даа гэж харамсав.
Санжаа яах вэ. Эхлээд хаяж яваад үзэгчид рүү орчихсон. Тэр барьцаараа барилдаанаа үргэлжлүүлэхийг хүссэн. Дараа нь барилдаан үргэлжилж байхад Содномдорж арай л зугтсан л даа. Миний хувьд сонгосон барьц задарсан ч, тэндээсээ дамжиж өөр барьцтай болоод үндсэндээ барилдаан үргэлжилж байхад зогсоох нь буруу гэж бодож байна. Ингэж бодож байгаа болохоор Санжаадамбыг давахад та нөхөд шиг дургүйцсэнгүй. Ер нь хойшид барьц бүр задарсан тохиолдолд буюу хоёр бөх хоёулаа барьцгүй болсон тохиолдолд барилдааныг зогсоож өрсөлдөгч бөх нь барьц сонгоноо гээд тэр дүрмэндээ нэмж зааж өгмөөр санагдлаа.

[Realist]

Миний сайхан наадам боллоо, сайхан сайхан уран хурц барилдаанууд үзлээ. Өдөр цэнгэлдэх орж хэсэг үзсэн.
Мөнхбат ч ёстой сайхан барилдаж аварга авсанд баяртай байна. Сүхбат аварга шиг л уран хурц барилдаантай юмаа. Санжаадамба заан цол авлаадаа, наадмаар одгүй байгаад байсан. Гэхдээ сүүлд бол маргаантай ч гэсэн Содномоос хамаагүй илүү байсаншт. Дахиж барилдуулсан ч Санжаа давах байсан байх. Наадамчин олон ч Санжаагын нэрийг дуудацгаагаадл. Содном өөрөөсөө болж л унасан хүн өөртөө л гомдох хэрэгтэй. Тийм чухал барилдааны үед өөрөө зугатааж байдаг.

[Yes Man]

Нөгөө Өсөхөө, Мөнхбаатар хоёрын барилдаан юу болсоныг санах юм бол ч Санжаагын хувьд буруу Содномын зөв шд...... Гэхдээ Санжаа бол арай л дүнкүү гар байналээ..... Яг сумтай гэж бодсон гэгэг.......
Яахав цол авах гэж их хичээж хүсч байгаа нь ойлгомжтой л доо..... Гэхдээ өөрөө барьцаа олигтой өгөхгүй бөөн юм болж болж нэг юм барьц өгнө..... Өгнө ч гэж дээ чааваас.....

Гэхдээ эцсийн эцэст бол дүрэм ямар байсан, юу гэж заасан зэрэгийг сайн мөрдөх хэрэгтэй шдээ...... Нээх нутгийн юм уу том бөх уначихвал дүрмээ хорин минутын дотор өөрчлөөд дахиж барилдуулдаг ч юм уу тиймэрхүү юм байж лав болохгүй дэгээ........

[21Grams]

Өндөр аваргад олон хүн хайртай, бөхийн хүрээнийхэн их дэмждэг үүднээс Мөнхбаатарыг хэлмэгдүүлсэн. Мөнхбаатар хохирсон. Хойшид энэ мэт булхайг л арилгах арга чарга, хууль дүрэм олж зохиох ёстой шүү дээ.

[Saiza]

Содном тэр 2 шууд л саналаараа шоддог юм даа

[21Grams]

Санжаа гэхдээ нэг сайхан яваад барилдчихгүй. Тэр нь таалагдаагүй. Тэгээд Содном тэр хоёр бусдаасаа түрүүлээд, ямар хурдан шодчихсон зогсож байсан бэ, гайхсан шд.

[Ganbi]

Анх удаа стжоонд бөх үзлээ нэг нутгийм 2 оос болж эгээтэйл хомочихсонгүй... Ёстой сайхан аваргатай боллоодоо ард бөх үзэж бсан улсууд жинхэнэ монгол хүү гээд зарим н уйлж харагданалээ

[Билгүүдэй]

Гэснээс харин хаа очиж манай засуулуудын хувцас энэ жил гоё байна лээ шд...

Асашорюү аварга бүх засуулын хувцасыг сольж өгсөн гэж дуулсан

[21Grams]

Асашорюү аварга барилдаагүй. Тун муухай. Их аваргын зиндаа гэж томроод байдаг юм уу? Доогуур шороо үмхчихнэ гэж эмээгээд байдаг юм уу? Юу ч байсан таалагдсангүй. Бусад бөхийн төрлөөр тив дэлхийн аварга болсон бөхчүүд хэдэн үеэсээ зүлэг ногоон дэвжээндээ зодоглож ард түмнээ баясгаж ирсэн байхад тэр хүн ганцаараа ондоо байж гэнэ!

[ТӨӨГӨӨ]

тлл чи бсан бол барилдах уу? Угасаа анханасаа барилдахгүй гээд дээр хэлсэн. Хачин медиануудын үгэнд итгэцэн этр. Ухаантай тулдаа барилдагүй.

[21Grams]

Бусад нь барилдаж болоод байхад энэ хүн яагаад барилдаж болдоггүй билээ гэж байна? Энэнд дорвитойхон хариулт өгч чадаж байвал хамаа алга. Элдэв сонины үгэнд итгэсэн эсэх нь хамаагүй.

[ТӨӨГӨӨ]

Нэгэнт Сумогийн их аварга байж барилдаж яанам бэ? Бусад нь гэж хэн бэ? Өөрсдийгөө мэдрэх хэрэгтэй лд. Нээх Сумогийн их аварга хөдөлмөрийн баатар этэр байж 2,3 даваад унаж бвал ониг шдээ. Эсвэл начин хусцан этэр. Хүн амьтан баясгах гээл өөрийхөө нэр хүндийг эргүү **н** биш л бол унагахгүй лд. Тэрэнд нь итгэж этр

[21Grams]

Бусад нь хэн гэж асуулаа гэж үү? Ер нь бол үндэсний бөхөөр өндөр, нам амжилт үзүүлсэн бүх л том жижиг цолтой бөхчүүд маань жудо, самбо, чөлөөт, сонирхогчидын сумо гээд бөхийн олон төрлөөр тив, дэлхий, олимпод амжилттай оролцож ирсэн байгаа ш дээ. Сумо бусад бөхийн төрлөөс зиндаа дээгүүр юм уу?
Тэгээд ер нь чи бид хоёр юмыг өөр өнцөгөөс хардаг юм байна. Миний хувьд Түвшинбаяр үзэгч олноо хүндэтгээд, өөрөө хүсэл эрмэлзэлдээ хөтлөгдөөд айж эмээх зүйлгүй зодоглосон нь сайхан харагдсан. Түвшинбаяр 4, Цагаанбаатар 2т унаснаараа энэ хоёр бөх өөрсдийгөө доромжилж байгаа хэрэг биш. Монголын ард түмэн, үндэсний бөхөд хүндлэл үзүүлж байгаа юм. Энэ хоёр бөх наадам чимлээ. Давгааг ч гэсэн адилхан байгаасай л гэж хүссэн хэрэг. Мэдээж өөр спорт учраас дор даваанд унахыг үгүйсгэхгүй. Уналаа гээд Давгаагийн нэр хүнд унахгүй. Байнга зодоглоод, өндөр амжилт гаргаасай гэж ч байгаа юм биш. Нас залуу сайхан байгаа дээрээ Монгол наадмаа нэг гоёчихоосой гэж хүсэж байсан юм. За яахав. Нэгэнт барилдаагүй хүний төлөө энд би гуниад ч яах билээ, хэхэ. Наадам сайхан болсоон. Дагваар дутаагүй.

[Mish]

Давагаа барилдах албатай эсвэл ёстой байсан уу? үгүй...
тэгвэл түүнийг шүүмжлэх нь утгагүй...